«Մար­դիկ կա­րիք ու­նեն թե­կուզ մեկ օ­րով տնից դուրս գա­լու, հանգս­տա­նա­լու, լից­քա­թափ­վե­լու»

Հա­մա­վա­րա­կը ա­մե­նուր՝ բո­լոր ո­լորտ­նե­րում թե­լադ­րում է իր կա­նոն­նե­րը։ Ներ­քին զբո­սար­ջու­թյու­նը ան­մասն չի մնա­ցել այդ թե­լադ­րան­քից։ «Best Friends Tour» զբո­սաշր­ջա­յին ըն­կե­րու­թյան հիմ­նա­դիր-տնօ­րեն ԴԱ­ՎԻԹ ԲԱ­ԲԱ­ՅԱ­ՆԻ հետ զրու­ցել ենք զբո­սաշր­ջու­թյան ո­լոր­տում առ­կա խն­դիր­նե­րի մա­սին և ոչ միայն։ «Best Friends Tour»-ն ի­րա­կա­նաց­նում է զբո­սաշր­ջա­յին այ­ցեր ՀՀ-ում, Ար­ցա­խում և Վրաս­տա­նում։

-Ի՞նչ խն­դիր­ներ կա­յին ներ­քին զբո­սաշր­ջու­թյան ո­լոր­տում մինչև հա­մա­վա­րա­կը, և ի՞նչ խն­դիր­ներ են ծա­գել հա­մա­վա­րա­կից հե­տո։
-Մինչ այդ խն­դիր­ներ չեն ե­ղել։ Ներ­կա­յումս խն­դիր­նե­րը կապ­ված են հիմ­նա­կա­նում փակ սահ­ման­նե­րի հետ. ար­տա­քին զբո­սաշր­ջա­յին ծա­ռա­յու­թյուն­ներ ի­րա­կա­նաց­նող ըն­կե­րու­թյուն­նե­րը սկ­սել են զբաղ­վել ներ­քին զբո­սաշր­ջու­թյամբ։ Շու­կա­յում ան­նա­խա­դեպ գնա­յին ան­կում է գրանց­վել։ Օ­րի­նակ, 5000 դրամ ար­ժե­ցող այ­ցե­լու­թյուն­ներն ի­րա­կա­նաց­վում են 2500 դրա­մով։ Մի քա­նի ըն­կե­րու­թյուն­նե­րով փոր­ձում ենք պահ­պա­նել մինչ այդ ե­ղած գնե­րը, բայց շու­կան ա­զատ է, շա­տերն են սկ­սել զբաղ­վել ներ­քին զբո­սաշր­ջու­թյամբ, և չես կա­րող բո­լո­րին պար­տադ­րել քո կա­նոն­նե­րը։ Երբ ա­մեն ինչ կար­գա­վոր­վի, այդ ըն­կե­րու­թյուն­նե­րը վե­րա­դառ­նա­լու են ի­րենց ո­լորտ, ներ­քին զբո­սաշր­ջու­թյամբ զբաղ­վող­նե­րը չեն կա­րո­ղա­նա­լու վե­րա­կանգ­նել գնա­ցու­ցա­կը։ Մի քա­նի ըն­կե­րու­թյու­ննե­րով դի­մել ենք զբո­սաշր­ջա­յին կո­մի­տե, որ այս հար­ցին լու­ծում տր­վի, բայց դեռ պա­տաս­խան չենք ստա­ցել։ Պարզ է, որ հա­մա­վա­րա­կը հաշ­վի առ­նե­լով, ո­րո­շա­կի գնա­յին ի­ջե­ցում­ներ ար­վե­լու էին, բայց այս­պի­սի գնան­կում չէինք նա­խա­տե­սում։
-Չե՞ք կար­ծում, որ այ­սօր շա­տե­րը նա­խընտ­րում են տա­նը մնալ, և ցածր գի­նը գու­ցե մարդ­կանց գրա­վե­լու, տա­նից դուրս հա­նե­լու մի­ջոց է։
-Չէ, հա­վա­տա­ցեք, որ հե­տաք­րք­րու­թյուն կա, մար­դիկ կա­րիք ու­նեն թե­կուզ մեկ օ­րով տնից դուրս գա­լու, հան­գս­տա­նա­լու, լից­քա­թափ­վե­լու։ Անվ­տան­գու­թյան տե­սա­կե­տից էլ բո­լոր ըն­կե­րու­թյուն­նե­րը պահ­պա­նում են կա­նոն­նե­րը՝ ձեռ­նոց­ներ, դի­մակ, ախ­տա­հա­նիչ մի­ջոց­ներ և այլն։
Գյում­րին զբո­սաշր­ջիկ­նե­րի մեծ հոսք է սկ­սել ա­պա­հո­վել ան­ցյալ տար­վա­նից՝ Ան­կա­խու­թյան օր­վա տո­նա­կա­տա­րու­թյունն այն­տեղ անց­կաց­նե­լուց հե­տո։ Գառ­նի-Գե­ղար­դը բո­լոր զբո­սաշր­ջա­յին ուղ­ղու­թյու­ննե­րում նե­րառ­ված է, դր­սից ե­կող­նե­րին հիմ­նա­կա­նում տա­նում են Գառ­նի-Գե­ղարդ, Գյում­րի քչե­րին են տա­նում։ Սրա­նով է բա­ցատր­վում գնա­յին տար­բե­րու­թյու­նը։
-Այս կամ այն զբո­սաշր­ջա­յին ըն­կե­րու­թյան հետ ճամ­փոր­դե­լու հա­մար մար­դիկ հաշ­վի են առ­նում ծա­ռա­յու­թյուն­նե­րի ո­րա՞­կը։ Ինչ­պե՞ս են կա­տա­րում ընտ­րու­թյու­նը։
-Բո­լոր ըն­կե­րու­թյուն­ներն էլ հա­մա­պա­տաս­խան ո­րակ ա­պա­հո­վում են և ու­նեն ի­րենց մշ­տա­կան, ան­դա­վա­ճան ուղևոր­նե­րը, որ վս­տա­հում են ու սո­վոր են նրանց հետ ճամ­փոր­դե­լու։ Հինգ տա­րի է սկ­սել ենք մեր գոր­ծու­նեու­թյու­նը, կան մար­դիկ, որ սկզ­բից մինչ օրս մեզ հետ են ճամ­փոր­դում։
-Կա՞ն զբո­սաշր­ջա­յին ըն­կե­րու­թյուն­ներ, որ այս ըն­թաց­քում փո­խել են ո­լոր­տը կամ, մր­ցակ­ցու­թյա­նը չդի­մա­նա­լով, դա­դա­րեց­րել աշ­խա­տան­քը։
-Ես չգի­տեմ այդ­պի­սի ըն­կե­րու­թյուն։ Փոր­ձում ենք հնա­րա­վո­րինս պա­հել այն, ինչ կա։ Ի վեր­ջո, ար­տա­կարգ դրու­թյու­նը ժա­մա­նա­կա­վոր է։ Ե­թե մեկ շա­բաթ այ­ցեր չկազ­մա­կեր­պես, ինք­նա­բե­րա­բար դուրս ես մնում շու­կա­յից, բայց երբ վեր­սկ­սում ես այ­ցե­րը, հա­ճա­խորդ­ներդ միա­նում են քեզ։
-Ներ­քին զբո­սաշր­ջա­յին շու­կա­յում կա՞ մի­տում՝ նոր, հե­տաքր­քիր, քիչ հայտ­նի ուղ­ղու­թյուն­ներ գտ­նե­լու։
-Ստան­դարտ ուղ­ղու­թյուն­նե­րը մի քա­նիսն են՝ Դի­լի­ջան, Հար­թա­գյուղ, Գյում­րի, Հաղ­պատ, Սա­նա­հին։ Քայ­լար­շա­վա­յին ըն­կե­րու­թյուն­ներն են ա­ռա­ջար­կում նոր ուղ­ղու­թյու­ններ։ Մենք նույն­պես փոր­ձում ենք նոր վայ­րեր, նոր ձևա­չա­փեր ա­ռա­ջար­կել , կազ­մա­կեր­պել եր­կօ­րյա մատ­չե­լի այ­ցեր։
-Էք­ստ­րիմ զբո­սաշր­ջու­թյու­նը Հա­յաս­տա­նում զար­գա­ցա՞ծ է։
-Բո­լոր ճյու­ղերն էլ զար­գա­ցած են, ուղ­ղա­կի, օ­րի­նակ, ա­վե­լի տա­րի­քով մար­դը, չեմ կար­ծում, թե սար կբարձ­րա­նա, գե­րա­դա­սում է օգտ­վել հա­մօ­րի­նակ (ստան­դարտ) եր­թու­ղի­նե­րից։
-Խիտ ժա­մա­նա­կա­ցույ­ցը, ա­սենք, երբ մեկ օ­րում այ­ցե­լում են 15 տե­սար­ժան վայր, հոգ­նե­ցու­ցիչ չէ՞։ Չե՞ք կար­ծում, որ կա­րե­լի է վե­րա­նա­յել նաև ժա­մա­նա­կա­ցույ­ցը։
-Հա­յաս­տա­նում չու­նենք եր­թու­ղի, որ մեկ օ­րում 15 տե­սար­ժան վայր ա­պա­հո­վի։ Միայն դե­պի Աշ­տա­րակ եր­թու­ղին է գեր­հա­գե­ցած՝ նե­րա­ռում է մոտ 10 ե­կե­ղե­ցի, մնա­ցա­ծը նե­րա­ռում են եր­կու-ե­րեք ուղ­ղու­թյուն­ներ։ Ա­մե­նա­ծան­րա­բեռն­վա­ծը Թբի­լի­սիի մե­կօ­րյա տուրն է, որ ի­րա­կա­նաց­նում է այ­ցե­լու­թյուն 15 տե­սար­ժան վայր։ Հա­ճախ հարց­նում են՝ կհասց­նե՞նք 15-ում լի­նել։ Հասց­նում ենք, դեռ մի բան էլ ա­զատ ժա­մա­նակ է մնում։
-Ար­ցա­խի հա­մար ի՞նչ կա­սեք՝ այս և նա­խորդ տա­րի­նե­րի հա­մար։
-Այս տա­րի դա­դա­րեց­վել են դե­պի Ար­ցախ այ­ցե­րը՝ պայ­մա­նա­վոր­ված պար­տա­դիր թես­տա­վոր­մամբ։ Իսկ առ­հա­սա­րակ, Ար­ցա­խում զբո­սաշր­ջու­թյու­նը շատ է զար­գա­ցել։ Կա ստան­դարտ ե­ռօ­րյա եր­թու­ղի, կա նաև էք­ստ­րե­մալ եր­թու­ղի՝ այ­ցե­լու­թյուն ան­ձավ­ներ, լեռ­նագ­նա­ցու­թյուն և այլն։
-Հա­յաս­տա­նյան տե­սար­ժան վայ­րերն անվ­տա՞նգ են զբո­սաշր­ջիկ­նե­րի հա­մար։ Կա՞ն պաշտ­պա­նիչ ճա­ղա­վան­դակ­ներ, նա­խազ­գու­շաց­նող ցու­ցա­նակ­ներ։
-Ա­յո, մենք ինք­ներս էլ նա­խա­պես տե­ղե­կաց­նում-զգու­շաց­նում ենք։ Օ­րի­նակ, Սաղ­մո­սա­վան­քի կիր­ճը քա­շող հատ­կու­թյուն ու­նի, մինչև Սաղ­մո­սա­վանք հաս­նե­լը զգու­շաց­նում ենք, որ գե­տին շատ չմո­տե­նան։ Դպ­րո­ցա­կան­նե­րի պա­րա­գա­յում ան­հա­մե­մատ զգույշ ենք, ընտ­րում ենք այն­պի­սի վայ­րեր, որ­տեղ վտան­գա­վոր գո­տի­ներ չկան։ Ա­մեն վայր­կյան մենք ի­րենց հետ ենք, որ ոչ մի վնաս չլի­նի։ Սայ­թա­քել-ընկ­նե­լը մի բան է, ձո­րի բե­րա­նին կանգ­նե­լը՝ բո­լո­րո­վին այլ։
-Իսկ երբ զբո­սաշր­ջի­կը կանգ­նում է քանդ­ված պա­տե­րի վրա՝ վնա­սե­լով հու­շար­ձա­նը, նաև վտան­գե­լով սե­փա­կան կյան­քը, հնա­րա­վոր չէ՞ կան­խել նման դեպ­քե­րը։
-Զբո­սաշր­ջա­յին խմ­բե­րին ու­ղեկ­ցում է 1-2 զբո­սա­վար։ Ինչ­քան էլ զգու­շաց­նում ենք, հնա­րա­վոր է՝ լի­նի մի ե­րե­խա, որ բարձ­րա­նա պա­տի վրա լու­սան­կար­վե­լու։ Ես ան­գամ հոր­դո­րում եմ, որ գերեզ­մա­նա­քա­րի վրա չքայ­լեն, ո­րով­հետև դրանք վնաս­վում են, ու վե­րա­կանգ­նել հնա­րա­վոր չէ։ Բայց չես կա­րող ա­մեն պա­հի տես­նել՝ ով ինչ է ա­նում։
-Ան­հաս­կա­նա­լի ու վատ մի սո­վո­րու­թյուն էլ կա՝ ծա­ռի ճյու­ղե­րից լա­թու­մաթ կա­խե­լը։ Ա­սում են՝ «ա­ռար­կա­նե­րի» տե­սա­կա­նին այ­սօր ար­դեն լրաց­նում են բժշ­կա­կան դի­մակ­նե­րը։
-Դա ա­մե­նա­ցա­վոտ երևույթ­նե­րից մեկն է։ Սուրբ Հով­հան­նես ե­կե­ղե­ցու մոտ ծառ կա, որ մենք էլ ենք մաք­րել ա­վե­լոր­դու­թյու­նից, ու­րիշ­ներն էլ... Ան­ձե­ռո­ցիկ, դի­մակ, ձեռ­նոց, ու շատ այլ տհաճ ի­րեր են կա­խում ծա­ռից։ Ի­րա­կա­նում հե­թա­նո­սա­կան սո­վո­րույթ է։ Կու­զեի նաև անդ­րա­դառ­նալ այն մարդ­կանց, որ գնում են զբա­սաշր­ջա­յին վայ­րեր ու սն­վե­լուց հե­տո աղ­բը չեն տա­նում ի­րենց հետ։ Մի ան­ձե­ռո­ցիկ ան­գամ չի կա­րե­լի նե­տել. մենք մեր տունն ենք կեղ­տո­տում։ 12-րդ դա­րի խաչ­քա­րի մոտ տես­նում ես օ­ղու շիշ, սի­գա­րե­տի տուփ, ան­ձե­ռո­ցիկ։ Ցա­վոք, չեն փոխ­վում, մենք չենք գնա­հա­տում մեր ու­նե­ցա­ծը։
-Պատ­մա­կան վայ­րեր այ­ցե­լելն էլ գնա­հա­տե­լու ձև է։ Թվում է՝ գո­նե այդ մար­դիկ պետք է այլ վար­քա­գիծ դրսևո­րեին։
-Ցա­վոք, այդ­պես չէ, ե­կե­ղե­ցու մո­տով անց­նում ենք, 10 հո­գուց 1-2-ը կկ­ռա­նա աղ­բը կվերց­նի, կգ­ցի աղ­բա­մա­նը։ Մենք հա­ճախ այ­ցե­րի ժա­մա­նակ տոպ­րակ­ներ ենք վերց­նում մեզ հետ, տա­րած­քը մաք­րում ենք։ Վրաս­տա­նում, օ­րի­նակ, պատ­մամ­շա­կու­թա­յին վայ­րե­րը մաք­րու­թյու­նից փայ­լում են, ու ա­մեն քայ­լա­փո­խին աղ­բա­ման է դր­ված։
-Մեկ այլ հարց՝ կապ­ված հան­գս­տյան վայ­րե­րի գնե­րի հետ։ Չգի­տեմ որ­քա­նով է ձեր ո­լոր­տին առ­նչ­վում, բայց բո­լորս էլ գի­տենք, որ մեր հայ­րե­նա­կից­նե­րը գե­րա­դա­սում են դր­սում հան­գս­տա­նալ, ա­ռա­ջին հեր­թին՝ հա­յաս­տա­նյան բարձր գնե­րի պատ­ճա­ռով։ Փակ սահ­ման­նե­րը, ար­տա­կարգ դրու­թյու­նը մի դրա­կան բան փո­խե՞լ են այս ա­ռու­մով։
-Մենք գի­շե­րա­կա­ցով այ­ցեր ենք ի­րա­կա­նաց­նում, և պետք է ա­սեմ, որ, ա­յո, շատ թանկ են գնե­րը։ Սյու­նի­քում հյու­րա­տու­նը 12 հա­զար դրամ է։ Է­լի պի­տի Վրաս­տա­նի հետ հա­մե­մա­տեմ՝ 12 հա­զար դրա­մով կա­րող ես գի­շե­րել Թբի­լի­սիի կենտ­րո­նում՝ 5-աստ­ղա­նի հյու­րա­նո­ցում։
-Մի վեր­ջին հարց` կապ­ված Ձեր ըն­կե­րու­թյան ան­վան հետ. ին­չու՞ «Best Friends Tour»։
-Best Friends Tour-ը նշա­նա­կում է լա­վա­գույն ըն­կեր-տուր, և ի­հար­կե, պա­տա­հա­կան չի ըն­տր­ված ան­վա­նու­մը։ Մեզ հետ ժա­մա­նակ առ ­ժա­մա­նակ ճամ­փոր­դող մար­դիկ դառ­նում են լավ ըն­կեր­ներ։ Ա­նու­նը ընտ­րե­ցինք այն­պես, որ հա­մա­հունչ լի­նի մեր գոր­ծե­լաո­ճին։

Զրույցը՝ Արմինե ՍԱՐԳՍՅԱՆԻ

Լուսանկարներ

Հեղինակի նյութեր

• Պատմության վկաները
• Վերացող ծաղիկներ
• Ձեռք մեկնելու գաղափարը առաքելության վերածվեց
• «Մի նայեք, որ փոքր է մեր երկիրը, եթե արդուկով այս սարերը հարթեցնեք, Չինաստանից մեծ կլինի»
• «Բանկ օտոման» գործողությունը ժամանակին ցնցել էր ամբողջ Եվրոպան
• «Դրսից մեզ վրա կա­րող են ազ­դել միայն ներ­սի գոր­ծիք­նե­րով»
• «Ե­րե­սուն տա­րի ձգ­վեց մեր ան­կա­խու­թ­յան պատ­մու­թ­յու­նը, մենք շա­հե­ցի՞նք»
• Մշա­կույ­թը հեռ­վից հե­ռու պահ­պա­նե­լու հույ­սով
• Անի­մա­ցիան, աշ­խարհն ու մենք
• «Մեր տա­րածք­նե­րը փոք­րա­ցան, ո­րով­հետև այդ­պես էլ չհաս­կա­ցանք, որ պետք է խմենք մեր բա­ժա­կով»
• Արվեստի ուժը
• Նոր մա­տե­նա­շա­րը ներ­կայաց­նում է արևմտա­հայ և ս­փ­յուռք­յան գրող­նե­րի
• Բե­մը կեն­դա­նու­թ­յուն է ստա­նում ա­ռայժմ միայն մա­նուկ­նե­րի հա­մար
• «Գիրք սիրողների համար սա իսկական մկնդեղ է` հյութեղ ու անտանելի»
• Հա­մաշ­խար­հա­յին դա­սա­կան­նե­րի ստեղ­ծա­գոր­ծու­թ­յուն­նե­րը՝ դու­դու­կով
• «Բնակ­չու­թ­յու­նը պատ­րաստ չէ, բայց տար­վում են աշ­խա­տանք­ներ»
• Ամա­նո­րի գի­շե­րը դի­մա­վո­րե­լու են ե­կե­ղե­ցում
• «Ջա­զի մեջ զգաց­վում է ապ­րածդ ժա­մա­նա­կաշր­ջա­նը»
• «Ե­թե չլի­ներ Փե­լե­շ­յա­նը, կար­ծում եմ, դեռևս գտած չէի լի­նի կի­նո­յում իմ ու­ղին»
• «Հու­շար­ձան­ներն այդ տա­րածք­նե­րի պատ­կա­նե­լու­թ­յան անձ­նագ­րերն են»

Մեկնաբանություններ